آیا علم طالع بینی ماه ها را تایید می‌کند؟

در این مقاله بررسی کنیم که طالع بینی ماه ها؛ حقیقت علمی یا خرافات است. بسیاری امروزه به طالع بینی باور داشته و از آن برای پیشبینی آینده و شناخت خود و دیگران استفاده می‌کنند.  قرار است ابتدا تاریخچه‌ی طالع بینی را بررسی کرده و آن را معرفی می‌کنیم. سپس آن را به صورت منطقی مورد نقد قرار می‌دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.

 

تاریخچه طالع بینی

طالع بینی ریشه در دوران باستان دارد. در فرهنگ‌های کهن که باور به خدایان رواج داشت، تصور می‌شد که خدایان با سیارات ارتباط داشته و هر سیاره‌ای را به یک خدا و مسائل مرتبط با او نسبت می‌دادند. برای مثال اگر یک سیاره متعلق به خدای جنگ بود، وقتی آن سیاره نزدیک زمین می‌شد باور داشتند که قرار است جنگ‌های بسیاری رخ دهد.

اگر هم سیاره‌ی مرتبط با خدای عشق نزدیک می‌شد، تصور می‌کردند آن زمان بهترین وقت برای ازدواج است. امروزه باور بر این است که منشأ طالع بینی به تمدن “سومری‌ها” بر می‌گردد. مردم آنجا حرکات اجرام فلکی را مشاهده کرده و بر اساس آن اتفاقات طبیعی را تبیین می‌کردند.

سپس طالع بینی در یونان و رم باستان گسترش پیدا کرد که خصوصاً فیلسوفان درباره آن نظریه‌پردازی می‌کردند. راه طالع بینی به قرون وسطا هم باز شد. در قرون وسطا از طالع بینی توسط پزشکان استفاده می‌شد تا بیماری‌ها را پیشبینی و درمان کنند.

در انگلیسی به طالع بینی “آسترولوژی” می‌گویند که از کلمه یونانی “آسترولوژیا” به معنی “مطالعه اجرام آسمانی” گرفته شده است. امروزه دیگر “چندخدایی” طرفدار بسیاری ندارد اما همچنان باورهای مبنی بر چندخدایی تحت عنوان طالع بینی وجود داشته و  تعدادی به آن باور دارند.

 

طالع بینی ماه ها

حال که ریشه طالع بینی را فهمیدیم، ببینیم که طالع بینی ماه ها چیست. در طالع بینی ماه ها، باور بر این است که شکل قرارگیری اجرام آسمانی در ماهی که فرد به دنیا می‌آید، در شخصیت و زندگی او تاثیر مستقیم می‌گذارد.

برای مثال می‌گویند اگر در مرداد به دنیا آمده باشید یکسری صفات شخصیتی دارید و اگر شهریوری باشید صفات دیگر. امروزه طالع بینی ماه ها مد شده است و خیلی‌ها بر اساس اینکه طالع بینی ماه تولدشان چیست، دست به انتخاب شریک عاطفی، شروع یک کار یا حتی یک ریسک بزرگ می‌زنند.

آنها همچنین دلیل وجود یکسری صفات شخصیتی در خودشان و دیگران را به این شکل توضیح می‌دهند.

 

نقدی جدی به طالع بینی ماه ها

بگذارید همین ابتدا بگویم؛ طالع بینی ماه ها هیچگونه صحت علمی‌ای ندارد. تحقیقاتی درباره آن انجام شده ولی پژوهشگران نتوانستند هیچ ارتباطی بین طرز قرارگیری اجرام آسمانی در ماه تولد یک فرد و ویژگی‌ها و آینده‌ی او پیدا کنند.

علم ثابت کرده است که در شکل‌‌گیری شخصیت یک فرد دو عامل دخیل هستند: ژن و محیط. عوامل ژنتیکی نقش بسیار مهمی در مزاج فرد و ویژگی‌های شخصیتی او دارند. این عوامل ژنتیکی با محیطی که فرد در آن بزرگ می‌شود تعامل کرده و در نهایت شخصیت فرد شکل می‌گیرد.

همچنین عوامل بسیار زیادی مانند جامعه، خانواده، شرایط اقتصادی کشور، تصمیمات شخصی، زبان و… در آینده یک فرد دخیل هستند. در علم روانشناسی که بر اساس مطالعات میدانی است، طالع بینی هیچ اعتباری ندارد و یک شبه علم محسوب می‌شود.

نقدهای دیگر به طالع بینی:

۱-در طالع بینی عدم تفاهم وجود دارد. طالع بینان در فرهنگ های متفاوت و حتی در یک فرهنگ، توصیفات متفاوتی از یک شکل قرارگیری صور فلکی ارائه می‌دهند که نشان‌دهنده‌ی بی‌اعتباری آن است.

۲-طالع بینی مدارک محکمی برای اینکه نشان بدهد آینده را به خوبی توانسته پیشگویی کند ارائه نداده است. سخنان کسانی که بر اساس تجربه درستی آن را تایید می‌کنند معتبر نیست به دلیل “سوگیری تایید” که در بخش بعدی درباره آن حرف می‌زنیم.

۳-طالع بینی ماه ها ادعا می‌کند افرادی که در یک ماه به دنیا آمده‌اند، از لحاظ شخصیتی یکسان هستند. این در حالی است که بسیارند کسانی که برای مثال در ماه اسفند به دنیا آمده‌اند اما با هم تفاوت‌های فاحشی دارند. مثلا ما هم اسفندی درون‌گرا داریم و هم اسفندی برون‌گرا.

همانطور که وجود خدایان یک اسطوره محسوب می‌شود، طالع بینی هم یک داستان است که انسان کهن برای توصیف حقایقی که دلیل آنان را نمی‌دانست ساخت. اکنون ما برای فهم شخصیت و زندگی یک انسان، ابزارهای بسیار معتبری مانند روانشناسی، جامعه‌شناسی، بیولوژی و انسان‌شناسی داریم.

توصیف حقایق بر اساس طالع بینی همانقدر منطقی است که بر اساس اتفاقات دنیای ارباب حلقه‌ها راجب واقعیت نظر دهیم.

 

 

دلایلی که شما به طالع بینی باور دارید

شاید هنگام مطالعه نقدها، خاطراتی به ذهنتان آمده باشد از زمان‌هایی که طالع بینی توانسته خیلی دقیق شخصیت و آینده شما را توصیف کند. اکنون به این می‌پردازیم که چرا نباید تجاربی که از موفقیت‌های طالع بینی دارید را جدی بگیرید و به داده‌های علمی و منطقی تکیه کنید.

۱-سوگیری تایید: این سوگیری نقش مهمی در نه تنها باور شما به طالع بینی، بلکه بسیاری از باورهای شما بازی می‌کند.

سوگیری تایید یک خطای شناختی است. در این خطای شناختی شما مدارکی که باورهای قبلی شما را تایید می‌کنند را متوجه شده و آنان را به خوبی به یاد می‌سپارید و مدارکی که باورهای شما را رد می‌کنند را ندیده و اصلا به آنان توجه نمی‌کنید و اگر هم کنید، خیلی زود آنان را فراموش خواهید کرد.

این توضیح می‌دهد که چرا هرکس هر باوری دارد، تجاربی را تعریف می‌کند که نشان‌دهنده‌ی حقانیت باورش (از نظر خودش) می‌باشد. برای مثال کسی که به “کارما” باور دارد، فقط کسانی را می‌بیند که کار بدی کرده و عواقبش را دیده‌اند و آن را به خاطر می‌سپارد و تمام کسانی که مرتکب اعمال غیراخلاقی شده و هیچ اتفاقی هم برایشان نیفتاده است را نادیده می‌گیرند.

این فرآیند ناخودآگاه است و فرد متوجه نیست که در توجه کردن دچار سوگیری شده است. شما اگر به طالع بینی ماه ها باور داشته باشید، فقط زمان‌هایی که درست بوده است را به یاد دارید و تمام زمان‌هایی که اشتباه کرده را فراموش کرده‌اید. این توضیح می‌دهد چرا فقط مدارک درست بودنش را در ذهن دارید.

۲-ترفندهای طالع بینان: طالع بینان مانند فالگیران، از یکسری حقه برای فریب مخاطبان خود استفاده می‌کنند که به برخی از آنان می‌پردازیم. یکی از حقه‌های خیلی شایع در میان طالع بینان و فالگیران، استفاده از کلمات و عبارات مبهم برای پیشگویی آینده است.

برای مثال می‌گویند: ((اگر در مهر متولد شدی، در چهار وعده‌ی دیگر یکی از عزیزانت لطف بزرگی در حقت خواهد کرد.))

در این مثال، چهار وعده‌ی دیگر می‌تواند چهار ساعت، چهار روز، هفته، سال یا حتی دهه باشد. مشخص است که در این زمان هرکسی یک لطفی از یکی از عزیزانش دریافت می‌کند. در هرحال عزیزان هر فرد او را دوست دارند و به او در حداکثر چهار دهه لطفی می‌کنند. همچنین لطف بزرگ خودش ابهام دارد. لطف بزرگ دقیقا یعنی چی؟ هرکسی برداشت متفاوتی از لطف بزرگ دارد.

اگر هم واقعا در چهار دهه هیچکس لطفی در حق فرد نکرد، طابع بین یا فالگیر می‌گوید: ((فردی برایت دعا و طلسم نوشته که مانع از آن لطف شده است.))

یکی دیگر از ترفندهای این حقه‌بازان، استفاده از عباراتی است که به نظر می‌آید شخصی باشند اما در حقیقت برای افراد بسیاری صدق می‌کنند.

به این مثال توجه کنید: ((آبانی‌ها در جمع‌های غریبه ساکت و گوشه‌گیرند اما در جمع دوستانشان بسیار صمیمی و خونگرم هستند.))

شاید اکنون به عنوان یک آبانی بگویید چقدر خوب شما را توصیف کردم اما واقعیت این است که این عبارت برای اکثر افراد صدق می‌کند.

معمولا آدمها با افراد غریبه سریع گرم نمی‌گیرند اما در جمع دوستانشان گرم هستند. این عبارات باعث می‌شود شما فکر کنید چقدر دقیق شما را حدس زده‌اند اما در حقیقت این عبارت برای بیشتر افراد صادق است و چیزی بیش از یک فریب روانشناسی نیست.

همچنین برخی از طالع بینان ادعا می‌کنند از روش‌هایی خاص و متفاوت از دیگران استفاده می‌کنند. همین ادعا مردم را هیجان‌زده کرده و باعث افزایش سوگیری تایید در آنها می‌شود. برای مثال یک طالع بین می‌گوید: ((روش من خاص و جدید است و توسط جدیدترین کشفیات نظریات کوانتومی پشتیبانی می‌شود.))

همین ادعا به تنهایی باعث می‌شود شما بیشتر منتظر موفقیت باشید و در نتیجه موفقیت‌ها را فقط ببینید. همچنین گفتن اینکه روش آنها توسط علم پشتیبانی می‌شود، که نمی‌شود، باعث می‌شود شما بیشتر اعتماد کنید و در نتیجه احتمال فریب خوردنتان افزایش یابد.

۳-آخرین خطای شناختی‌ای که می‌خواهم به آن اشاره کنم، این است که ما آدم‌ها تمایل داریم به اتفاقاتی که می‌افتند بیشتر توجه کنیم و به یاد بیاوریم نسبت به اتفاقاتی که نیفتادند.

برای مثال طالع بین یا فالگیری ده اتفاق را برای ما پیشگویی می‌کند که فقط چهارتای آن اتفاق می‌افتد. خطای شناختی ما در این است که ما بیشتر به آن چهار اتفاق توجه می‌کنیم و به یاد می‌آوریم و آن شش‌تای دیگر که اتفاق نیفتادند را فراموش می‌کنیم.

 

طالع بینی حقیقت دارد یا نه؟

طالع بینی، یک داستان است که از اسطوره‌ و باورهای بی‌اساس آمده است. استفاده از طالع بینی برای توصیف وقایق یا پیشگویی آینده، هیچگونه اعتباری ندارد. جایگزین‌های بسیار بهتری از طالع‌بینی وجود دارند. برای مثال به جای استفاده از طالع بینی برای توصیف شخصیت خودتان و دیگران، از داده‌های روانشناسی استفاده کنید.

به جای استفاده از طالع بینی ماه ها برای پیش‌بینی آینده، از تفکر استراتژیک خود استفاده کنید و با این واقعیت روبرو شوید که هیچ قطعیتی در آینده وجود ندارد و عوامل بسیار زیادی دخیل هستند که شما نمی‌توانید همه آنها را کنترل کنید.

در پاسخ به این سوال که طالع بینی ماه ها واقعیتی علمی است یا خرافات، جواب با قاطعیت این است که طالع بینی یک خرافه است و نه یک حقیقت علمی.

 

همچنین بخوانید:

داستان زندگی فروید از کودکی تا مرگ

آیا انسان ذاتا تک همسر است؟ علم پاسخ می‌دهد

۳ دلیل برتری علم بر تجربه شخصی